ΕΝΑ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ ΑΣΤΥΡΑΚΑΚΗ ΤΟ 2010..( Όπου ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ, βάλτε τη λέξη ΕΛΛΑΔΑ..)

H Paracandia και ο Καλλικράτης

Του Μανόλη Αστυρακάκη

(εφημ. ΠΑΤΡΙΣ, 22 Οκτωβρ. 2010)

Με τον νέο σχεδιασμό των δήμων θυμήθηκα την Παρακάνδια, δηλ. την περιοχή γύρω από τον Χάνδακα την εποχή της Βενετοκρατίας. Μέχρι τη «Σκάλα του Καρτερού» και μεσογειακά μέχρι το φρούριο του Τεμένους. Δηλαδή περίπου στα γεωγραφικά όρια του σημερινού δήμου που είναι ακόμη στα σκαριά του πρωτομάστορα Καλλικράτη. Τώρα, θα μου πείτε, ποια σχέση μπορεί να έχει η Παρακάνδια με τον Καλλικράτη; Ας πούμε ότι το βάζω μέσα στο κείμενο, έτσι σαν ένθετο. Την περιοχή αυτή λοιπόν, που ήταν το πιο πλούσιο «φιλέτο», για να μιλήσομε σε σύγχρονη εργολαβική γλώσσα, την κράτησε ο Δούκας για λογαριασμό της «Γαληνότατης Δημοκρατίας» της Βενετίας. Την υπόλοιπη Κρήτη την τεμάχισε σε φέουδα και τη μοίρασε στους ευγενέστατους φεουδάρχες, που σαν ακρίδες έπεσαν πάνω στο νησί. Κι έρχονταν και ξανάρχονταν με τις γαλέρες. «Φέουδα να δεις εκεί κάτω στο νησί, και τζάμπα!». Έφεραν και τις οικογένειές τους για το ενδεχόμενο μόνιμης παραμονής. Μόνο που το ενδεχόμενο αυτό κράτησε 450 χρόνια!

Αλλά πάλι όλο ξεφεύγω από το θέμα μου, που υποτίθεται ότι είναι ο Καλλικράτης, ο δαιμόνιος αρχιτέκτονας του Περικλή, που τον περιμένομε να φθάσει από στιγμή σε στιγμή, αλλά ο οίστρος της ιστορίας αμόλησε σωρό τις μνήμες. Εκείνη την εποχή, που λέτε, έκοβαν φιλέτα την Κρήτη και τα άλλα νησιά, και τα μοίραζαν στους λάγνους τυχοδιώκτες των σταυροφοριών. Την ξέρετε αυτή τη φαιδρή ιστοριούλα.

Ο Αλέξιος, το πριγκηπόπουλο (που να μη μας βασκαθεί) του Βυζαντίου πρόσφερε δώρο την Κρήτη στον Βονιφάτιο κι εκείνος την πούλησε στον Δόγη της Βενετίας Δάνδολο. Έτσι, στην ψύχρα. «Μα γίνονται αυτά τα πράγματα»; Κι όμως, έτσι ακριβώς έγιναν. Σιγά τώρα, μη μας φαίνονται εξωφρενικά. Μήπως δεν γίνονται και τώρα παρόμοια πράγματα, πονηρές αγοραπωλησίες, δώρα φιλέτα, ανταλλάγματα σε ημετέρους και κουμπάρους, ξεπλύματα χρημάτων και περιουσιών («πακέτων» και «φιλέτων» κατά τον μυστικό κώδικα των συναλλασσομένων); Να θυμηθούμε το όργιο του Βατοπεδίου, που έγινε μάλιστα με το χρυσόβουλο του αυτοκράτορα του Βυζαντίου ή το ξεπούλημα νησιών κατά καιρούς σε διάφορους μεγιστάνες, ή τις μύριες περιπτώσεις, στις οποίες γίνονται απαλλοτριώσεις γης και επωφελούνται επιτηδείως τα ημέτερα αρπακτικά;

Και μην πιστεύετε ότι έφυγαν οι Βενετοί. Είναι εδώ, μασκαρεμένοι και μεταμφιεσμένοι, οι ρέκτορες και οι καστελλάνοι, παριστάνοντας τους πολιτικάντηδες, τους μεγαλοεπιχειρηματίες και μεγαλοεργολάβους. Τώρα προστέθηκαν και οι κομισάριοι των Νέων Σταυροφόρων του Διεθνούς Συνδικάτου.

Αλλά να, ω του θαύματος, έφθασε η μεγάλη στιγμή, πάνω στην κρίσιμη φάση έρχεται ο Καλλικράτης. Μας τον έστειλε ο Περικλής, για να βγούμε από το αδιέξοδο. Ο αρχιτέκτονας με τα μεγαλόπνοα σχέδια, κι ας λένε οι κακές γλώσσες ότι ήταν συγχρόνως μεγαλοεργολάβος και ως ευνοούμενο άτομο έπαιρνε πάντα τη μερίδα του λέοντος. «Κάλλος και κράτος»,λοιπόν, ομορφιά και εξουσία. Κρατάει κι ένα λάβαρο, που γράφει: «Αναδόμηση του κράτους- Πράσινη Ανάπτυξη».

Όμως, δυστυχώς, την όμορφη αυτή εικόνα μάς τη χαλάει η κουστωδία που ακολουθεί. Φύλακες και κομισάριοι, μαστιγοφόροι επιτηρητές και βλοσυροί αξιολογητές.

Κάνω τη σκέψη: Όμορφος φαίνεται αυτός ο Καλλικράτης, αλλά ο δόλιος είναι υπό επιτήρηση. Προσπαθώ να δω τη θετική πλευρά, ξεχνώ προς το παρόν και τους Βενετούς. Δεν ακούω βέβαια χειροκροτήματα, και αυτό κατά κάποιο τρόπο είναι δικαιολογημένο. Ακόμη πενθούμε τον Καποδίστρια. Αλήθεια, γιατί τελικά τον δολοφόνησαν; Κάνω πάλι μια προσπάθεια να δω θετικά τα πράγματα, να κάνω αισιόδοξες σκέψεις. Ο πολύς σκεπτικισμός και η διαρκής αμφισβήτηση φέρνουν μιζέρια. Αντί να βλέπεις βιβλικές εικόνες της Αποκάλυψης, άνοιξε το παράθυρο της αισιοδοξίας και πες «όλα θα πάνε καλά». Έλα σου όμως, που όποιος καεί στην κολοκύθα φυσάει και το γιαούρτι. Και η προηγούμενη αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση υποσχόταν καλύτερη διαχείριση των κοινών, περισσότερη ευελιξία και ευρυθμία, ισότιμη και ισόνομη ανάπτυξη. Τελικά, ούτε σπουδαία αναπτυξιακά έργα έγιναν ούτε περισσότερη ευημερία προέκυψε. Αντίθετα, οι περισσότεροι δήμοι είναι υπερχρεω-

μένοι , δημιουργήθηκαν εντάσεις και έριδες, και πολλά χωριά σήμερα είναι στο έλεος του θεού. Πώς τώρα θα πεισθούμε ότι ο Καλλικράτης θα φέρει τις μεγάλες ανατροπές; Η συνένωση των δήμων δεν εγγυάται ότι αυτόματα θα επιτελεσθεί ο αυτοδιοικητικός παράδεισος. Αν αυτό ήταν πανάκεια, γιατί δεν κάνομε από τώρα το επόμενο βήμα; Κάθε νομός κι ένας δήμος.

Και φυσικά σε καμιά περίπτωση δεν αμφισβητούμε τις αγνές προθέσεις των υποψηφίων και τον ζήλο τους να προσφέρουν στα κοινά. Μα θα μου πείτε, τώρα υπάρχουν περισσότερες δυνατότητες για αυτοτέλεια και αυτοδιαχείριση. Μακάρι να ήταν έτσι. Αλλά αυτοτέλεια και επιτήρηση δεν συνάπτουν φιλία. Θα έχομε ένα Καλλικράτη τόσο αυτοτελή, όσο του επιτρέπουν το Δ.Ν.Τ., οι τραπεζικοί οίκοι, ο βρόχος του τεράστιου χρέους και η διαρκής κωδωνοκρουσία του Μνημονίου.

Έ, λοιπόν, τι να κάνομε τελικά, να σταυρώσομε τα χέρια και να περιμένομε το μοιραίο; Τώρα, μάλιστα. Τι να πεις και τι να προτείνεις, όταν το καράβι έχει προσκρούσει σε ύφαλο, όταν το ηφαίστειο είναι έτοιμο να εκβράσει τη λάβα του;

Έχουν γραφεί πάμπολλα άρθρα και έχουν γίνει αμέτρητες τηλεοπτικές εκπομπές από τότε που ξέσπασε η κρίση. Οικονομολόγοι, δημοσιογράφοι, πολιτικοί αναλυτές έχουν μιλήσει για τα αίτια και τους αιτίους και προτείνουν λύσεις για να βγούμε από το τέλμα. Στο καταστάλλαγμα αυτών των διαλόγων κυριαρχούν δυο ηχηρά αιτήματα:

α) Δεν πλήρωσαν τελικά οι έχοντες και κατέχοντες και αυτοί που έκλεψαν τα χρήματα του δημοσίου. Αντίθετα, ο λαός έβαλε την πλάτη του για να αποτρέψει τη βέβαιη κατάρρευση. Και δυστυχώς το φιλότιμο του ελληνικού λαού εκλαμβάνουν οι γύπες της Ευρώπης ως ανοχή και, ίσως, ενοχή συναινετική, και ως συγκατάνευση για λήψη σκληρότερων μέτρων. β) Δεν έγινε η κάθαρση, η από όλους εξαγγελλόμενη αλλά μη αποτολμώμενη από κανένα. Εξακολουθούν να υπάρχουν οι δομές και οι λειτουργίες στο αποτρόπαιο και διεφθαρμένο «βαθύ» κράτος. Οι κραταιοί οικονομικοί παράγοντες όχι μόνο μένουν ανενόχλητοι, αλλά εξακολουθούν να είναι ρυθμιστές των πάντων. Απειλούν μάλιστα ότι, αν ενοχληθούν, δεν θα κάνουν επενδύσεις ή ότι θα μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό. Νά, λοιπόν, πού φτάσαμε! Και δεν χρειάζεται η διαλεκτική του Πλάτωνα για να καταλήξομε σ’ αυτό το συμπέρασμα. Αν το κράτος είναι ανίσχυρο, ενδοτικό και ευάλωτο μπροστά στους εκβιασμούς και στις άπληστες ορέξεις των κεφαλαιοκρατικών κύκλων, τότε με μαθηματική ακρίβεια, ακόμη κι αν αποφύγει την ολοκληρωτική κατάρρευση, θα σύρεται ως υποζύγιο στην αιχμαλωσία και θα θεωρείται φέουδο των Νέων Σταυροφόρων. Τι να κάμει και ο καλός μας Καλλικράτης, όταν θα είναι αναγκασμένος να οδηγεί το σκάφος του μέσα από τις συμπληγάδες;

Αυτό που χρειάζεται τελικά είναι μια τολμηρότερη και γενναιότερη αντιμετώπιση. Κι ας είναι πιο σκληρός και επώδυνος δρόμος. Οι θωπείες και η ενδοτικότητα οδηγούν στην υποδούλωση. Το σίγουρο πάντως είναι ότι το φιλότιμο φθάνει στα όριά του.

Υ.Γ. Αν έχεις ακόμη την απορία, φίλε, ποια σχέση έχει η Παρακάνδια με τον Καλλικράτη, θα σου πω μόνο ότι η Παρακάνδια «σου έδωσε το ωραίο ταξίδι» στην ιστορία, όπως θα έλεγε και ο Καβάφης.