Εκεί, κάτω από τον Μεγάλο Πλάτανο της Βιάννου…

Του Μανώλη Σπανάκη

Μονάχεψε ο Μεγάλος Πλάτανος της Βιάννου. Πάει μήνας που οι ξενιτεμένοι του καλοκαιριού αλάργεψαν και πάλι κι όσοι απόμειναν στην κωμόπολη ξαμολήθηκαν στα λιόφυτα. Κάθομαι ολομόναχος συνομιλώντας με τα σπουργίτια και τις δεκοχτούρες. Ψάχνοντας για συντροφιά, χτύπησα την πόρτα του… φέις μπούκ! Εντάξει, μην με μαλώνετε, την έκανα την βλακεία. Να σας εξομολογηθώ: Δεν είναι ολότελα βλακώδης η εν λόγω ασχολία. Και δεν είναι βλακώδης, γιατί, εδώ γνωρίζεσαι μ’ ένα κόσμο λαβυρινθώδη, γεμάτο κάμπους, λόφους και βουνά, λίμνες, ποτάμια, θάλασσες και ωκεανούς, πόλεις και χωριά με τις πλατείες και τα σοκάκια τους. Εδώ θα συναντήσεις καρχαρίες, δελφίνια, λαγουδόψαρα, χελώνες, ψείρες, ελάφια και ύαινες, ποντίκια και περιστέρια. Θα γνωρίσεις κι ανθρώπους. Πολλούς ανθρώπους! Ανθρώπους νοήμονες, ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, ανθρώπους αυθεντικά λαϊκούς-ατόφιο χρυσάφι. Ανθρώπους της εργασίας και της προκοπής, αλλά και ακαμάτηδες (κυρίως τέτοιους) που γρουσουζεύουν ολημερίς κι ολονυχτίς. Εδώ, σ’ αυτό το τεράστιο χωριό, θα τα βρεις όλα, να συνυπάρχουν σε ένα περίεργο μωσαϊκό ποιότητας και ποικιλίας. Θα βρεις τους κουτσομπόληδες, που βγάζουν πλυμένα κι άπλυτα στα φόρα, θα βρεις τους αμετροεπείς που ξαφνικά την είδαν λόγιοι, θα βρεις φωτογράφους και καμεραμάν, θα βρεις ζαχαροπλάστισσες και μαγείρισσες, μαντιναδολόγους και ποιητάδες, στοχαστές και διανοούμενους, «Παΐσιους» και προφητάδες, γιαγιάδες και παππούδες να σου δείχνουν πώς φοράνε τις πάνες τους, μωράκια και παιδάκια να τρώνε τις μύξες τους. Εδώ μαθαίνεις πότε γεννήθηκε η Κατίνα κι η Ελένη, θα δεις και την τούρτα των γενεθλίων, η οποία κατά κανόνα έχει ένα μόνο κεράκι! Έγινε πια της μόδας να βάζουν οι γυναίκες στις τούρτες των γενεθλίων τους ένα μόνο κεράκι, όταν κάποιες θα έπρεπε να έχουν δίπλα στην τούρτα μανουάλια...

Εδώ θα πληροφορηθείς  πού και πότε είναι τα συναπαντήματα του μακαρίτη του Γιώργη, πότε γιορτάζει ο Χλιμίτζουρας, ο Κωστίκας κι ο Παναγιώταρος. Θα ενημερωθείς ότι στις 10 το πρωί, εν ώρα εργασίας, η Ελενίτσα παίρνει τον εσπρέσο της στο καφέ τσογλάν, κάποιος άλλος να ευχαριστεί τη γυναίκα του που γέννησε, ένας άλλος πήγε που σαββατοκύριακο μια εκδρομούλα, μας πληροφορεί πότε και πού ήπιε τον καφέ του, πόσα και ποια λουλούδια έχει ο ξενώνας που διαμένει κι ο Κώστας μοστράρει τη φωτογραφία του δίπλα στην νέα, πλην μεταχειρισμένη του κούρσα! Εδώ, σ’ αυτό το τεράστιο χωριό, θα πληροφορηθείς για τις βαθυστόχαστες ρήσεις του Έρασμου και του Καρτέσιου, τα ποιητικά αποφθέγματα του Ελύτη και του Χιχμέτ, τις φιλοσοφικές ατάκες του Καζαντζάκη και του Νίτσε. Μεγάλο χωριό το Φέις Μπούκ. Πολύ μεγάλο. Πολλές γειτονιές, πολλές πολυκατοικίες, πολλά χαμόσπιτα, πολύς πλούτος και πολλή φτώχεια…

Στις απλώστρες της γειτονιάς τα βλέπεις όλα! Πλυμένα κι άπλυτα! Πήγε η Καντίκω με τον άντρα της στην ταβέρνα; Στην απλώστρα. Πήγε η Τσιτσινούλα στην εκκλησία; Στην απλώστρα κι αυτή και μάλιστα με φωτογραφία! Ευλογήσαμε τους άρτους στον Άγιο Ονούφριο; Με τη συνοδεία φωτό στην απλώστρα! Μερακλώθηκε ο Κωστής κι έπιασε το βαρύ αμανέ του; Στην απλώστρα και με βίντεο! Τέτοιο ξεκατίνιασμα δεν το συναντάς σ’ άλλο χωριό!

Ειδικά το καλοκαίρι γίνεται ο κακός χαμός με απλωμένα μαγιό! Είναι αυτά που παίρνουν και τα περισσότερα λάικ! Δεν ξέρετε τι είναι το λάικ; Αμάρτημα μεγάλο να μην ξέρετε τη λέξη του συρμού. Ξεμωραθήκαμε οι Έλληνες με τούτη την ξενόφερτη λεξούλα. Λάικ μπορεί να σημαίνει «γεια σας», μπορεί να σημαίνει «συμφωνώ με ό,τι γράφεις», λάικ στη χαρά και στη λύπη, λάικ στην καψούρα, λάικ στις μαλακιούλες, λάικ στα ανοιχτά μπούστα, λάικ στις μαγιοντυμένες μεσότριβες, λάικ στο ξεμώραμα και στο ξεκατίνιασμα. Εν τέλει, λάικ στη θανάτωση του ελληνικού γλωσσικού μας πλούτου και πολιτισμού. Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί, ότι δεν είναι λίγα τα νοικοκυριά που το μεσημέρι τηγανίζουν «λάικ» για μεσημεριανό…

Βγάζει η κυρά Μαρίτσα μια φωτό με λίγο έξω το βυζί και εισπράττει εξακόσια λάικ! Ανεβάζει ο Σπανάκης ένα σπάνιο κείμενο του Καβάφη άντε να πάρει δέκα, το πολύ είκοσι «λάικ»  !

Εκεί, σ’ αυτή τη γειτονιά, το «Θησείο» γίνεται «Θυσήω», η «Καλλιθέα» μετατρέπεται σε «Καλυθαία», το παπούτσι σε παπούτσει, ο Γάλλος γάλως και το Ηράκλειο γίνεται Ιράκλυω. Όλος ο γλωσσικός μας θησαυρός μπαίνει στο μίξερ της αμορφωσιάς και της απαιδευσιάς όπου το δείγμα γραφής γίνεται δήγμα, το φύλλο της εφημερίδας γίνεται φύλο σεικής. Μόνο η αρλούμπα παραμένει αρλούμπα κι η πορδή, πορδή. Όλα δημοσίας χρήσεως!

Ε, λοιπόν, όχι. Φεύγω ξανά απ’ την (λαϊκο)γειτονιά, έμπλεος αηδίας και προβληματισμού. Χίλιες φορές μοναχικός μετανάστης κάτω απ’ τον Μεγάλο Πλάτανο της Βιάννου, να ταΐζω τις δεκοχτούρες και τα σπουργίτια μου, να απολαμβάνω το θρόισμα των κίτρινων φύλλων του γέρικου γίγαντα, να ζω στην ιδιωτικότητά μου, παρά στις «σαλοτραπεζαρίες» της αμορφωσιάς, του κιτς, των ατέρμονων γενεθλίων, του λούμπεν και του φτηνιάρικου.

Υ.Γ. Ασφαλώς ανάμεσα στους ενοίκους αυτής της γειτονιάς συναντάς συνοδοιπόρους άξιους-αξιότερους του απατού σου. Άντε όμως να βρεις κόσκινο να τους ξεδιαλέξεις και να συνδιαλέγεσαι μονάχα μ’ αυτούς….