Του Μανώλη Σπανάκη
«Η ξενιτιά, η φυλακή, η φτώχεια, η ορφάνια,
τα τέσσερα ζυγιάστηκαν σ’ ένα βαρύ καντάρι,
και πιο βαριά η ξενιτιά με τα πολλά φαρμάκια»
(Δημοτικό)
«Επειδή άλλη μάνα με γέννησε
και σ’ άλλη γλώσσα άκουσες εσύ
τα όμορφα παιδικά σου παραμύθια…
μη με φωνάζεις «ξένο».
Το ψωμί σου δε διαφέρει απ’ το δικό μου
το χέρι σου είναι όμοιο με το δικό μου,
σαν τη φωτιά καίει
και η δική μου φωτιά.
Γιατί λοιπόν με φωνάζεις «ξένο»;
Επειδή σ’ άλλους δρόμους βρέθηκα
και σ άλλο λαό γεννήθηκα
και άλλες θάλασσες γνώρισα
και απ’ αλλού σάλπαρα;
Αλλά το ίδιο άγχος κρύβουμε κι οι δυο
η ίδια εξάντληση
στην πλάτη μας βαραίνει,
αυτή που συντρίβει το κάθε θνητό
μέσ’ απ’ του χρόνου τα σκοτάδια
από τότε που σύνορα δεν είχαν τεθεί
κι ανάμεσά μας ακόμη δεν είχαν φθάσει
όσοι διχάζουν
και σκοτώνουν το φτωχό,
αυτοί που κλέβουν
και μοιράζουν ψέμματα,
αυτοί που εμπορεύονται κι εμάς
και θάβουν αδίστακτα τα όνειρά μας
όσοι εφεύραν αυτή τη λέξη
τη σκληρή: «ξένος».
λέξη παγωμένη και γεμάτη θλίψη
που θυμίζει αλησμοσύνη κι εξορία.
Αν θέλεις το καλό μου να είσαι καλός
σταμάτα τώρα να με φωνάζεις «ξένο»
αν θέλεις, κοίταξέ με στα μάτια,
πιο πέρα απ’ το μίσος
ας φθάσει η ματιά σου,
ας ξεπεράσει φόβο, εγωισμό.
Για δες, άνθρωπος είμαι κι εγώ
Όχι, δεν είμαι ξένος!»
και σ’ άλλη γλώσσα άκουσες εσύ
τα όμορφα παιδικά σου παραμύθια…
μη με φωνάζεις «ξένο».
Το ψωμί σου δε διαφέρει απ’ το δικό μου
το χέρι σου είναι όμοιο με το δικό μου,
σαν τη φωτιά καίει
και η δική μου φωτιά.
Γιατί λοιπόν με φωνάζεις «ξένο»;
Επειδή σ’ άλλους δρόμους βρέθηκα
και σ άλλο λαό γεννήθηκα
και άλλες θάλασσες γνώρισα
και απ’ αλλού σάλπαρα;
Αλλά το ίδιο άγχος κρύβουμε κι οι δυο
η ίδια εξάντληση
στην πλάτη μας βαραίνει,
αυτή που συντρίβει το κάθε θνητό
μέσ’ απ’ του χρόνου τα σκοτάδια
από τότε που σύνορα δεν είχαν τεθεί
κι ανάμεσά μας ακόμη δεν είχαν φθάσει
όσοι διχάζουν
και σκοτώνουν το φτωχό,
αυτοί που κλέβουν
και μοιράζουν ψέμματα,
αυτοί που εμπορεύονται κι εμάς
και θάβουν αδίστακτα τα όνειρά μας
όσοι εφεύραν αυτή τη λέξη
τη σκληρή: «ξένος».
λέξη παγωμένη και γεμάτη θλίψη
που θυμίζει αλησμοσύνη κι εξορία.
Αν θέλεις το καλό μου να είσαι καλός
σταμάτα τώρα να με φωνάζεις «ξένο»
αν θέλεις, κοίταξέ με στα μάτια,
πιο πέρα απ’ το μίσος
ας φθάσει η ματιά σου,
ας ξεπεράσει φόβο, εγωισμό.
Για δες, άνθρωπος είμαι κι εγώ
Όχι, δεν είμαι ξένος!»
(Άγνωστου Μετανάστη καημοί)
Προέταξα τον εξαιρετικό δημώδη στίχο αλλά και το εξ’ ίσου θαυμάσιο ποίημα ενός άγνωστου μετανάστη, καθώς τελώ υπό την θλίψη των ημερών που θυμίζουν την καταστροφή του ’22. Στη θέση των προσφύγων δεν είναι τώρα οι Έλληνες, αλλά ένας άλλος, συγγενικός μας λαός, οι Σύριοι.
Επιτρέψτε μου να σας διηγηθώ μια ιστορία. Μοιάζει παραμύθι, μα δεν είναι. Ολότελα αληθινή. Τέλη Ιούλη 1981. Αναμένοντας την «αλλαγή», που «όλο την επροσμέναμε», αλλά έχασε το δρόμο και τράβηξε γι’ αλλού… Ο μεγάλος μου γιος, 35 ημερών τότε. Τον πήρα μαζί με τη μάνα του για επαγγελματικό ταξίδι σε δυο νησιά του ανατολικού Αιγαίου: Χίο-Μυτιλήνη. Απόφαση σκέτη κουζουλάδα, να πάρω ένα βρέφος «ασίτευτο» να ανεβοκατεβαίνω καράβια στο ανισόρροπο Αιγαίο. Στη Χίο, τα πήγαμε σχετικά καλά. Στην χώρα του Αλκαίου και της Σαπφούς, την Μυτιλήνη, έμελε να βιώσω μια εμπειρία πρωτόγνωρη, γεμάτη συναισθήματα: Φόβο, αδημονία, άγχος, αναζήτηση, ανθρωπιά, αγάπη…
Το πλοίο, έδεσε αργά το απόγευμα στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Πρώτο μου μέλημα, να βρω χώρο να καταλύσουμε. Προς μεγάλη μου απογοήτευση, δεν υπήρχε ξενοδοχείο ούτε για δείγμα! Τα πάντα πληρωμένα! Η νύχτα, μεγέθυνε την αγωνία μου, όχι για το «πού» θα κοιμηθώ εγώ, αλλά το βρέφος με την μάνα-λεχώνα. Ήταν η πρώτη φορά που βρισκόμουν στο πανέμορφο νησί του Αιόλου, γεγονός που καθιστούσε τα πράγματα δυσκολότερα. Πήρα ένα δρόμο προς τον Βοριά. Ίσως, επειδή μου άρεσε ανέκαθεν να πηγαίνω συνεχώς προς τα πάνω…
Άγνωστοι οι δρόμοι, άγνωστοι τόποι, άγνωστοι άνθρωποι… Κάθε 200-300 μέτρα, σταμάτημα το αυτοκίνητο αναζητώντας κατάλυμα. Όλα γεμάτα! Παναγιούδα, Πάμφυλα... Στάσεις, στάσεις, στάσεις ακατάσχετες. Ερώτηση καρμπόν: « Έχετε δωμάτιο προς ενοικίαση»; Απαντήσεις απογοητευτικά ίδιες: «Είμαστε πλήρεις»… Εισέρχομαι στο επόμενο χωριό: Πύργι, έγραφε η πινακίδα «Πύργοι Θερμής», η σωστή ονομασία. Κάτι σαν επίνειο της Θερμής, με τα ζεστά ιαματικά νερά. Αριστερά στο χωριό, ένα υπερφωτισμένο κατάστημα, με απλωμένα στην απλώστρα τα χταπόδια. Σταματώ δεξιά. Το άρωμα του ούζου και η σκανδαλιστική οσμή του ψητού μαλακοειδούς διέγειραν την όσφρησή μου. Εισέρχομαι στο κατάστημα. Δυο μικρές παρεούλες «ουζοφονιάδων» και ο καφετζής με την σύζυγό του. «Καλησπέρα σας», τους λέω, ενώ η έκδηλη αγωνία μου μ’ έσπρωξε να τους πω όλες τις αλήθειες μου: «Έχω μαζί μου ένα βρέφος 35 ημερών και δεν βρίσκω δωμάτιο πουθενά», είπα, μήπως και τους καταστήσω συμμέτοχους στο πρόβλημά μου. «Έχουμε», μου είπε η σύζυγος του καταστηματάρχη μ’ ένα πλατύ χαμόγελο, ίδιο με τους πίνακες του Θεόφιλου! «Με λένε Στρατούλα και τον άνδρα μου Στρατή», μου συστήθηκε απλώνοντάς μου το όμορφο χέρι της, συμπληρώνοντας: «Πείτε στην σύζυγό σας να έρθει, να πιείτε ένα αναψυκτικό, μέχρι να τακτοποιήσω το δωμάτιο! Πήρα βαθειές ανάσες, ενώ ταυτόχρονα παρήγγειλα ένα ούζο. Σε τρία λεπτά η κυρία Στρατούλα μας οδηγούσε στο δωμάτιό μας, που δεν ήταν άλλο από την δική της κρεβατοκάμαρα! Δεν έμαθα «πού» κοιμήθηκε εκείνη με τον άνδρα της και τα δύο παιδάκια της, αλλά, εγώ με την οικογένειά μου ξάπλωσα στο δικό τους κρεβάτι. Έμεινα εκεί για τρεις ημέρες και νύχτες. Περιττό να αναφέρω ότι, ήταν τόσο δοτικοί και φιλόξενοι, που σκέφτηκα πως, τούτοι εδώ οι άνθρωποι, αποκλείεται να μην είναι συγγενείς του Ξενίου Διός! Όταν έφτασε η ώρα του αποχωρισμού, ζήτησα από τον Στρατή και την Στρατούλα, να μου πουν «τι τους οφείλω». «Την αγάπη σας κύριε Μανώλη», μου απάντησαν με ένα στόμα! «Την αγάπη σας, τίποτε άλλο», μου είπαν αμέτρητες φορές, στις πιεστικές μου παροτρύνσεις. Έβγαλα χρήματα και τα άφησα στο τραπέζι. Μ’ άρπαξε από το πέτο ο Στρατής λέγοντάς μου: «Εμείς, ό,τι κάνομε, το κάνομε με την καρδιά μας. Στο κάτω-κάτω δεν νοικιάζομε δωμάτια. Σου το παραχώρησα και θα σου το παραχωρούσα για όσο θα μένατε στο νησί, γιατί είδα στα μάτια σου την αγωνία του ξένου» και μου έχωσε τα χρήματα στην τσέπη! Έμεινα ενεός! Δυο άνθρωποι αγράμματοι, δυο χωριάτες, όπως κάποιοι λένε περιφρονητικά, μου έκαναν μαθήματα ανθρωπιάς και πολιτισμού. Το δικό μου «νόμπελ» το κέρδισαν δικαιωματικά. Μέσα στο πιο τρυφερό κελί της καρδιάς μου, βρίσκονται οι μορφές τους, η ανθρωπιά τους, η δοτικότητά τους, η αφτιασίδωτη ανιδιοτέλειά τους. Βλέποντας τους απλούς αιγαιοπελαγίτες να δείχνουν την ανθρωπιά, την αγάπη και την φιλοξενία τους στους δοκιμαζόμενους πρόσφυγες, ανακάλεσα στη μνήμη μου τον Στρατή και την Στρατούλα… Η αλμύρα του Αρχιπελάγους, το μυρωμένο αεράκι του, νότισε τις καρδιές των κατοίκων του με αγάπη, φιλόξενα αισθήματα και ανθρωπιά…
Ναι, το εφετινό Νόμπελ Ειρήνης, δικαιωματικά ανήκει σε όλους αυτούς, που σε ρόλο Μητέρας Τερέζας, μας αποδεικνύουν ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα για την σωτηρία του ανθρώπινου είδους…
Αν είχα τη δύναμη θα έφτιαχνα ένα υπέρλαμπρο ναό, τόσο φωτεινό όσο και εκείνον του Επικούρειου Απόλλωνα, αφιερωμένο στους Αιγαιοπελαγίτες. Στους Στρατήδες και στις Στρατούλες αυτής της γης… Το δικαιούνται…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου